Η ΟΠΕΡΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ

Μετάφραση
ΠΑΥΛΟΣ ΜΑΤΕΣΙΣ

Διασκευή
ΖΗΛ ΝΤΑΣΣΕΝ · ΠΑΥΛΟΣ ΜΑΤΕΣΙΣ

Σκηνοθεσία
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΚΗΣ

Μουσική προσαρμογή
ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΟΥΜΠΟΥΡΟΣ
ΣΤΑΘΗΣ ΓΥΦΤΑΚΗΣ

Χορογραφίες
ΜΑΡΙΑ ΛΑΔΑ

Φωτισμοί

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΚΗΣ

Βοηθός Σκηνοθέτη
ΑΛΕΚΑ ΣΤΑΥΡΙΑΝΕΑ

Σκηνικά · Κοστούμια
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΚΗΣ

ΕΠΑΙΞΑΝ

ΒΑΓΙΑ ΑΓΑΔΑΚΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ, ΜΠΑΜΠΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΔΗΣ,
ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗΣ, ΠΑΝΟΣ ΚΟΥΡΑΜΠΑΣ, ΜΑΡΙΑ ΛΑΔΑ, ΕΛΕΝΗ ΜΑΛΙΩΡΑ,
ΗΛΙΑΣ ΜΑΡΚΕΤΗΣ, ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΜΙΜΙΚΟΣ, ΕΦΗ ΜΙΧΟΥ, ΜΕΜΟΣ ΜΟΥΡΤΟΣ, ΜΑΡΙΑ ΜΠΑΛΑΣΚΑ, ΓΙΩΤΑ ΜΠΟΥΝΑ, ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ,
ΝΙΚΟΣ ΡΕΝΕΣΗΣ, ΜΙΜΙΚΑ ΤΑΣΣΗ, ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΤΣΙΤΣΟΥ,
ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΙΣΣΥ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΧΗΣ,
ΕΙΡΗΝΗ ΧΕΙΛΑ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΧΕΙΛΑ, ΓΩΓΩ ΧΡΑΝΙΩΤΗ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
ΑΠΟ 7 ΕΩΣ 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009

Η θεατρική πρακτική έχει από τη φύση της κάτι το ανάλαφρο.[...]
Μ' αυτή την ελαφοότητα μπορούν να επιτευχθούν όλες οι διαβαθμίσεις του σοβαρού, χωρίς αυτήν καμία. Πρέπει να δίνουμε σ' όλα τα προβλήματα τη μορφή που τους επιτρέπει να εξεταστούν μέσα στο παιχνίδι, με τους τρόπους του παιχνιδιού. Χειριζόμαστε λοιπόν μια πολύ ευαίσθητη
ζυγαριά, με κινήσεις μετρημένες, με χάρη, αδιάφοροι αν καίγεται η γη κάτω απ' τα πόδια μας. Θα μπορούσε βέβαια να θεωρηθεί προκλητική η συζήτηση που κάνουμε εδώ για τα ποάγματα του θεάτρου, που μοιάζουν να χρωστούν την ύπαρξη τους στην επιθυμία του ανθρώπου για διασκέδαση, τη στιγμή που ζούμε μέσα σ' αιματηρούς πολέμους κι ενώ συγχρόνως
δεν έχουμε καθόλου την πρόθεση φυγής προς έναν άλλο κόσμο. Αλλοίμονο, τα κόκκαλά μας μπορεί να σκορπιστούν στους τέσσερεις ανέμους αύριο! Αν ασχολούμαστε με το θέατρο, είναι βέβαια για να προετοιμάσουμε ένα εργαλείο που θα συντελέσει κι αυτό με τον τρόπο του στην προώθηση του σκοπού μας. Αλλά η πιεστική κατάσταση που αντι­μετωπίζουμε δεν πρέπει να μας κάνει να καταστρέψουμε το μέσο που θέλουμε να χρησιμο­ποιήσουμε. Η βιασύνη δεν ωφελεί όταν πρέπει να κάνουμε γρήγορα. Το νυστέρι πρέπει να' ναι ανάλαφρο στο χέρι του χειρουργού, όσο βαρεία κι αν είναι η ευθύνη του. Ναι, ο κόσμος εξαρθρώθηκε και μόνο βίαιες κινήσεις μπορούν να τα ξαναβάλουν όλα στη θέση τους. Αλλά ανάμεσα στα εργαλεία υπάρχει ένα λεπτό, εύθραυστο, που απαιτεί να το χειριζόμα­στε ανάλαφρα. Ένα θέατρο που απαγορεύει το γέλιο είναι θέατρο για γέλια. Οι άνθρωποι που δεν έχουν χιούμορ είναι γελοίοι".ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ "ΟΠΕΡΑΣ"
Τελικά η επιτυχία αυτού του έργου απέδειξε πως η δημιουργία και η επιβολή αυτού του νέου είδους δεν ήρθε στη σωστή στιγμή μονάχα σε σχέση με την κατάσταση της τέχνης, αλλά ότι και το κοινό ήταν κάτι παραπάνω από έτοιμο για μια ανανέωση του αγαπημένου του θεατρικού είδους, της όπερας. Αυτό που μετρά για όλους μας, είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά καταφέραμε να εισβάλουμε σε μια βιομηχανία καταναλωτών, που μέχρι σήμερα την είχαν μονοπωλήσει τελείως διαφορετικοί συνθέτες και συγγραφείς. Με την "Όπερα της Πεντάρας" έχουμε προσεγγίσει ένα κοινό, που ή δεν μας γνώριζε καθόλου, ή δεν μας θεωρούσε ικανούς να προσελκύσουμε το ενδια­φέρον ενός κοινού πλατύτερου, έξω από τα σύνορα των οπαδών της μουσικής και της όπερας.
Από αυτή την άποψη, η "Όπερα της Πεντάρας" μπαίνει στην κατηγορία ενός κινήματος, που αγγίζει σήμερα σχεδόν όλους τους νέους μουσικούς. Μόνον η όπερα διατηρεί ακόμα εκείνη την εξαίσια απομόνωση. Ακόμα σήμερα, το κοινό της όπερας αποτελείται από μία απομονωμένη κατηγορία ανθρώπων, που δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με το πλατύ θεατρικό κοινό. Ακόμα σήμερα ο κόσμος αντιμετωπίζει τους όρους "όπερα" και "θέατρο" σαν δύο διαφορετικά πράγματα. Ακόμα σήμερα, στις καινούργιες όπερες ασκείται μια δραματουργία, χρησιμοποιείται μια γλώσσα, και θέματα, που στο θέατρο θα ήταν τελείως αδιανόητα. Και είμαστε υποχρεωμένοι ν" ακούμε ξανά και ξανά: "Αυτό ίσως να γίνεται στο θέατρο, αλλά όχι στην όπερα"! Η όπερα ιδρύθηκε σαν μια αριστοκρατική μορφή τέχνης και ό,τι ονομάζουμε "παράδοση της όπερας" επιβεβαιώνει αυτόν τον βασικό κοινωνικό χαρακτήρα της. Σ' ολάκερο τον κόσμο, δεν θα βρεθεί σήμερα μια μορφή τέχνης, που να διακρίνεται σ' αυτόν τον βαθμό για την κοινωνική της τοποθέ­τηση. Το θέατρο, αυτό καθαυτό, έχει όλο και περισσότερο την τάση να διαμορφώνει κοινωνικά το κοινό του. Έτσι, εάν η μορφή της όπερας δεν αντέχει έναν τέτοιο εγκλιματισμό στη σύγχρονη ζωή, τότε θα πρέπει ν' ανατινάξουμε αυτή τη μορφή.
ΚΟΥΡΤ ΒΑΪΛ

Πρώτη δημοσίευση στο ελληνικά στο πρόγραμμα του "Αμφί-θεάτρου", 1986.